Zandstralen

Wat is zandstralen?

Zandstralen is een tandheelkundige procedure die soms in plaats van boren kan worden gebruikt om kleine aantastingen van het glazuur en kleine aantastingen aan bestaande vullingen te verwijderen of diepe groeven te reinigen. Door middel van perslucht worden kleine korreltjes met hoge snelheid in een heel dunne straal tegen de aangetaste plek geblazen, op die manier wordt de aantasting of vervuiling verwijderd.

Air abrasion

Deze techniek heet officieel air abrasion. In de volksmond wordt deze procedure zandstralen genoemd. Je kunt het immers vergelijken met zandstralen, waarbij verf of andere materialen van bijvoorbeeld een muur worden verwijderd. Air abrasion of zandstralen moet niet verward worden met zoutstralen of airflow-polishing. Bij airflow-polishing wordt een ander poeder gebruikt. Zoutstralen wordt gebruikt om het gebit te polijsten en kan niet ingezet worden om beginnende gaatjes schoon te maken of de diepe groeven volledig vuilvrij te krijgen.

Waar bestaat het poeder uit?

Bij air abrasion ofwel zandstralen wordt niet met zand, siliciumoxide, gewerkt, maar met een aanverwante stof namelijk aluminiumoxide. Aluminiumoxide, zoals wij dat in pure vorm gebruiken, is een fijn wit kristallijn poeder dat ongevaarlijk is voor de gezondheid. Het poeder wordt met een krachtige stroom uit het handstuk geblazen. Hiermee worden de oppervlakken van tanden en kiezen en kleinere of  beginnende gaatjes (tandbederf) schoon gestraald.

Wanneer wordt zandstralen gebruikt?

Het zandstralen is met name geschikt om in een vroeg stadium aantasting van de glazuurlaag schoon te stralen, waarna het kan worden opgevuld, voordat de bacteriën zich dieper in de tand of kies hebben ‘gegraven’. Het is dus vooral een preventieve manier van werken. Zo kunnen we voorkomen dat een beginnende aantasting uitgroeit tot een diep gat. Helaas kan zandstralen de boor niet helemaal vervangen. Bij grotere aantastingen is de boor de aangewezen methode.

Preventief

Ook als er nog geen aantasting van het glazuur is ontstaan kan zandstralen soms effectief ingezet worden. Door middel van zandstralen kunnen we de diepe groeven in kiezen goed schoonmaken. Deze groeven zijn zo smal dat een tandenborstel-haar er niet in past. De korreltjes die we met zandstralen gebruiken zijn zo klein dat ze er wel in passen. De op deze manier schoongemaakte groeven vullen we daarna op met een vulmateriaal. Omdat hiermee de diepe smalle groeven opgevuld zijn, is de kies veel beter schoon te houden in het dagelijks onderhoud.

Om dezelfde reden stralen we ook de putjes aan de binnenkant van de voortanden, die moeilijk te bereiken zijn met een borstel. Op deze manier voorkomen we echte gaatjes en kunt u uw gebit langer behouden.

Deze preventieve behandelingen voeren we vaak uit aan het eind van de pubertijd. Alle tanden en kiezen zijn dan volledig uitgegroeid. Op deze manier gaan onze jeugdige patiënten met maximale verzorging hun volwassenheid in.

Vulling

Nadat de tandarts de aantasting heeft verwijderd of de diepe groef van de kies volledig schoon heeft gestraald wordt het beginnende gaatje of de diepe groef gevuld met composiet. Composiet is een wit vulmateriaal dat juist erg geschikt is om na het zandstralen te gebruiken. Door het zandstralen is het oppervlak licht ruw geworden, waardoor het composiet daar erg goed aanhecht.

Een vulling die op deze manier gelegd wordt, kan overigens wel over meerdere vlakken van een tand of kies aangebracht moeten worden. Na het stralen kan de tandarts in sommige gevallen een éénvlaksvulling moeten leggen, maar het kan net zo goed een twee- of drievlaksvulling betreffen.

 Voordelen van zandstralen

Zandstralen heeft een aantal voordelen ten opzichte van het traditionele boren.

Boor		Zandstralen

• Minimaal invasief

Met zandstralen werkt de tandarts veel verfijnder dan met een boor. Bij boren moet er naast het aangetaste glazuur ook gezond weefsel weggehaald worden om de tand of kies goed schoon te maken. Bij een kapotte vulling moet met de boor de hele oude vulling eruit geboord worden. Met zandstralen daarentegen wordt in principe alleen aangetast glazuur, of kapot vulmateriaal weggehaald en kan het gezonde weefsel of het nog goede deel van een oude vulling blijven zitten. Op deze manier wordt er minimaal invasief gewerkt.

• Pijnloos

Veel patiënten geven ook de voorkeur aan zandstralen boven de boor, omdat het in de meeste gevallen pijnloos is. De zenuw wordt niet of veel minder geïrriteerd en geeft daardoor geen pijnprikkel af.

• Geen hoog geluid

Het geluid is heel anders dan bij de boor. De boor geeft een hoog geluid, wat door veel mensen als akelig ervaren wordt. Bij zandstralen hoort u dit hoge geluid niet.

Soms toch de boor
Helaas kan het zandstralen niet ingezet worden bij grotere aantastingen van het glazuur of een oude vulling. De boor blijft dan het beste alternatief.